به گزارش گروه جهاد و مقاومت مشرق، عملیات بیت‌المقدس یا الی بیت‌المقدس یکی از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین عملیات‌های نیروهای مسلح ایران در جنگ تحمیلی محسوب می‌شود. نیروهای ایرانی در ساعت ۳۰ دقیقه بامداد ۱۰ اردیبهشت ۱۳۶۱ با رمز «یا علی ابن ابی‌طالب» در محور اهواز- خرمشهر- دشت آزادگان، به فرماندهی مشترک سپاه و ارتش و با هدف آزادسازی خرمشهر کارشان را آغاز کردند. این عملیات سه هفته ادامه داشت. نیروهای عراقی منطقه با هدف آغاز عملیات دفاعی از خرمشهر عقب‌نشینی کردند. انجام عملیات بیت‌المقدس در چهار مرحله برنامه‌ریزی شده بود که هر مرحله خود یک عملیات بزرگ به حساب می‌آید. آزادسازی خرمشهر که سوم خردادماه و در پی مرحله چهارم انجام گرفت از مهم‌ترین نتایج این عملیات بود.این عملیات مهم، در خاطرات رزمندگان نیز تبلور داشته و کتاب‌های زیادی در این زمینه به نگارش درآمده است. برخی از این آثار را انتشارات سوره مهر حوزه هنری منتشر کرده که در ادامه آن‌ها را معرفی می‌کنیم:
دشت عباس
وقایع جبهه‌های جنگ در مناطق سوسنگرد، اهواز، اندیمشک و دزفول و عملیات‌های بیت‌المقدس و فتح‌المبین و لحظات حضور در کنار شهید دکتر مصطفی چمران، شهید محمدابراهیم همت و حاج احمد متوسلیان محتوای یادداشت‌های شهید محمدرضا خلیلی در کتاب «دشت عباس» است. شهید خلیلی در این کتاب، مشاهدات و یافته های خود را در تحولات و وقایع کشور در فاصله زمانی پنجم آذرماه سال 1357 تا هفدهم اسفند سال1361 یعنی سه روز قبل از شهادتش بازگو می کند. بخش اعظم خاطرات درباره جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و توصیف جبهه های نبرد است. در انتهای کتاب آخرین نامه شهید محمدرضا خلیلی به خانواده‌اش و وصیت‌نامه و عکس او منتشر شده است.
دشت عباس در ابتدا یک دفترچه و چند پوستر ریز و درشت لوله شده، لای بقچه چیت گره خورده‌ای بود که پدر پیر شهید خلیلی به دفتر ادبیات و هنر مقاومت به امانت سپرد و گفت: همه این ها نوشته‌های پسر شهیدم است، دانشجو بود در عملیات بیت المقدس شهید شد... از آن بقچه تا این کتاب حدود یک سالی راه بود که همه آن را حجت ایروانی نویسنده کتاب پیمود.
همپای صاعقه
این کتاب، کارنامه‌ای تاریخی و مستند از شکل‌گیری لشکر 27 محمد رسول الله(ص) است. روایتی از یک مقطع زمانی شش ماهه از جنگ تحمیلی. از ابتدای دی ماه 1360 تا اواخر تیرماه گرم سال 1361. موضوع اصلی اثر، شرح مستند مراحل آغازین تاسیس تیپ نظامی محمد رسول الله (ص) است و نقش این تیپ را در دو عملیات بزرگ فتح‌المبین، بیت‌المقدس و لبنان بیان می‌کند. نویسندگان کتاب که خود از رزمندگان لشکر بیست و هفتم محمد رسول‌الله(ص) بوده‌اند، بی آنکه خود به روایت ماجرا بپردازند، از زبان فرماندهان مفقود و شهید تیپ به روایتگری قصه جنگ پرداخته‌اند.
حسین بهزاد و گل علی بابایی در یک تلاش مشترک چهار ساله نخستین کتاب از مجموعه پژوهشی ـ تاریخی خود، با عنوان اصلی «حماسه 27» را به بازشناسی دوران فرماندهی زنده‌یاد حاج احمد متوسلیان اختصاص داده‌اند. فارغ از وجود مصاحبه و ثبت خاطرات کمتر شنیده شده رزمندگان، مکالمات رودرروی فرماندهان و متن مکالمه شهید همت با حاج احمد متوسلیان، متن مذاکرات و تماس‌های مخابراتی و بی‌سیمی، کتاب را جذاب و خواندنی کرده است. شیوه روایی و داستانی کتاب و قرار گرفتن اسناد در دل حوادث، مخاطب را مشتاقانه به صفحات بعد راهنمایی می‌کند. «همپای صاعقه» در 14 فصل تدوین شده و علاوه بر این، عکس‌هایی دیدنی از عملیات‌های مختلف در انتهای کتاب منتشر شده است.
یکی از این روزها به بلوغ رسیدم
محمود نجیمی رزمنده‌ای بود که در دوران نوجوانی-سال 1360- وقتی سیزده ساله بود راهی جبهه جنگ تحمیلی عراق علیه ایران شد. محمود در هفده عملیات شرکت کرد و بارها مجروح شد. او سال‌ها پس از پایان جنگ هم هنوز آثار مجروحیت را بر تن و جان دارد. این کتاب دست‌نوشته‌های اوست و در بر گیرنده خاطراتش از آن روزگار که بعدها با کمک یکی از دوستانش، نوشته‌ها را برای تبدیل شدن به کتاب ویرایش و بازنویسی کرد. خاطرات نجیمی بکر و خواندنی‌اند و خواننده را به واقع به روزهای جنگ و مقاومت می‌برند؛ روزهایی که دلاورمردانی از جان گذشته مقابل دشمنان بعثی ایستادند و اجازه ندادند یک وجب از خاک سرزمین ایران به یغما برود.
مهدی عقابی که تدوین و ویرایش خاطرات نجیمی را به عهده داشته، دست‌نوشته‌های او را در هفت فصل دسته‌بندی کرده است. فصل نخست درباره جبهه شوش دانیال و شش فصل بعد، خاطراتی است از عملیات فتح المبین، بیت المقدس، رمضان، محرم، بدر و والفجر. علاوه بر این در بخش انتهایی کتاب عکس‌ها و اسنادی درباره خاطرات روایت شده منتشر شده است تا بر جذابیت و اعتبار کتاب بیفزاید.
ناگفته‌های جنگ
از همان ابتدا که نام کتاب را می‌بینیم متوجه می‌شویم که با حرف‌های تازه‌ای روبه‌رو هستیم؛ حرف‌های تازه‌ای که «ناگفته‌های جنگ» نام گرفته‌اند. حرف‌ها و خاطره‌هایی از زبان مرد بزرگ روزهای جنگ، شهید علی صیاد شیرازی. این خاطرات سال‌ها پیش و در روزهای پایانی جنگ تحمیلی توسط حجت‌الاسلام سعید فخرزاده ضبط شده و سپس از سوی احمد دهقان نویسنده خوب و موفق عرصه جنگ تحمیلی تدوین و با تجربه‌هایی در داستان‌نویسی حوزه دفاع مقدس به خوبی آمیخته شده‌اند. از نقاط قوت کتاب می‌توان به شیوه داستان‌گونه تدوین کتاب اشاره کرد.
این شیوه متفاوت و زیبا به گونه‌ای پیش می‌رود که چنانچه مخاطب آگاه و مطلع نباشد و نداند آنچه را که می‌خواند، گفتارهای یک فرمانده جنگی است، خود را در برابر یک اثر داستانی بسیار قدرتمند می‌یابد و با هیجان از ناآگاهی نسبت به پایان آن، کتاب را ورق می‌زند.
می‌توان گفت این کتاب دربردارنده فعالیتها و اقدامات درخشان شهید سپهبد علی صیاد شیرازی در روزگار بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و همچنین زمان جنگ تحمیلی است. از آنجا که در این کتاب شیوه‌های دقیق فرماندهی او در جنگ و همچنین اقداماتی که برای پیشروی رزمندگان کشورمان انجام می‌دهد هم بیان شده، اثری فاخر، ارزشمند و درخور توجه از کار در آمده است.
در بخش هایی از این کتاب می خوانیم: «خداوند متعال در فتح خرمشهر نشان داد که چه وحشت و رعبی در دل دشمنان انداخته است. آن ها با اینکه هنوز عقبه‌شان قطع نشده بود و با اینکه توی سنگرها مستحکم بودند و با اینکه اگر باز هم به آن ها امکانات نمی‌رسید، اقلا ده پانزده روز دیگر می‌توانستند مقاومت کنند، ولی خداوند رعبی به دل آن ها انداخت که حتی یک ساعت هم مقاومت نکردند».
ستاره شمالی
«ستاره شمالی» مجموعه خاطرات سیدحبیب‌الله حسینی، یکی از جانبازان مازندرانی است که در طول ۸ سال دفاع مقدس همواره در جبهه‌ها حضور داشته است. این کتاب حاوی ناگفته‌هایی از شهید محمدحسن قاسمی طوسی، معاون لشکر 25کربلای مازندران در دوران دفاع مقدس از زبان راوی سید حبیب‌الله حسینی است.
این بخش از زندگی شهید طوسی تاکنون توسط فرد دیگری روایت نشده است، زیرا در مقطعی از جنگ شهید طوسی به همراه شهید حسین اکبری و سید حبیب‌الله حسینی با هم بوده‌اند که دو نفر اول شهید شده و تنها راوی باقی مانده است. سید ولی هاشمی این اثر را در 10 فصل تدوین کرده و در آن ها زندگی و خاطرات این رزمنده را از زمان تولد تا 80 ماه حضور در جنگ روایت کرده است.
راوی همچنین در خاطراتش از مناطق مختلف عملیاتی که لشکر 25 کربلا در جنوب و غرب کشور انجام داده است مانند شلمچه، کارخانه نمک، سوسنگرد، هورالهویزه، موسیان، دهلران، مریوان و ... و از عملیات‌های متعددی چون فتح‌المبین، طریق القدس، رمضان، محرم و والفجر خاطراتی را بیان کرده است.
